Odkryj magię i piękno Plaki – najstarszej dzielnicy Aten, gdzie historia ożywa na każdym kroku. Krętymi uliczkami, które pamiętają starożytnych Greków, dotrzesz do białych domów Anafiotiki przypominających wyspiarską architekturę, zabytkowych świątyń i ukrytych tawern z autentyczną kuchnią.
Plaka to najstarsza dzielnica Aten, która nieustannie tętni życiem od czasów neolitu aż do dziś. Położona u północno-wschodniego zbocza Akropolu, jest często nazywana „Dzielnicą Bogów” ze względu na bliskość wielu starożytnych zabytków. Jej nazwa pochodzi od albańskiego słowa „granny”, co oznacza „stara kobieta”, i nie bez powodu – jest to najstarsza część miasta z historią sięgającą tysięcy lat wstecz.
Spacerując krętymi uliczkami Plaki, można dosłownie przechadzać się po śladach starożytnych Ateńczyków. Niektóre ulice, jak Adrianou czy Tripodon, istnieją w tym samym miejscu od czasów starożytnych. Tripodon jest nawet uznawana za najstarszą ulicę w Europie, która zachowała tę samą nazwę przez prawie 25 wieków!
Historia Plaki – podróż przez wieki
Historia Plaki jest fascynująca i sięga czasów starożytnych. Dzielnica rozwinęła się głównie wokół ruin Starożytnej Agory Ateńskiej, która była sercem politycznym i społecznym starożytnych Aten.
W XVI wieku populacja Aten zaczęła wzrastać, a miasto rozszerzyło się w kierunku północno-wschodnim. Po podboju osmańskim nastąpiło osadnictwo Albańczyków, którzy przybyli do Attyki w dwóch falach: pierwsza po utracie przez Wenecjan twierdz w Morei w 1540 roku, druga po powstaniu w Morei w 1570 roku.
Co ciekawe, w połowie XVII wieku Plaka była najmniej zaludnioną z ośmiu głównych jednostek administracyjnych Aten. Podczas greckiej wojny o niepodległość w 1826 roku mieszkańcy tymczasowo opuścili dzielnicę z powodu intensywnych walk. Obszar został ponownie zaludniony w pierwszych latach panowania Ottona z Grecji.
Od XIX wieku do współczesności
XIX wiek przyniósł znaczące zmiany dla Plaki. W 1884 roku wybuchł pożar, który zniszczył dużą część dzielnicy. Paradoksalnie, dało to archeologom możliwość przeprowadzenia wykopalisk na Forum Rzymskim i w bibliotece Hadriana, które trwają nieprzerwanie od tego czasu.
W okresie panowania Ottona powstała malownicza dzielnica Anafiotika, charakteryzująca się tradycyjną architekturą Cyklad, zbudowana przez osadników z wyspy Anafi. To właśnie wtedy Plaka zaczęła przybierać swoją obecną formę, która ewoluowała przez XIX i początek XX wieku.
Lata 50-70. XX wieku przyniosły pewną degradację dzielnicy w wyniku powojennego boomu budowlanego, zwiększonej liczby samochodów i rosnącej turystyki. Na szczęście w latach 80. wdrożono kompleksowy plan ochrony, dzięki któremu obszar szybko się poprawił i dziś jest jedną z najbardziej urokliwych części Aten.
Topografia i układ Plaki
Plaka rozciąga się od Muzeum Akropolu do Agory Rzymskiej, Placu Syntagma, Monastiraki i Bramy Hadriana. Główną arterią dzielnicy jest Adrianou Street, biegnąca z północy na południe, która dzieli Plakę na dwie części:
- Ano Plaka (Górna Plaka) – znajduje się bezpośrednio pod Akropolem i oferuje wspaniałe widoki na miasto
- Kato Plaka (Dolna Plaka) – położona między Syntagma a Monastiraki, pełna sklepów, restauracji i kawiarni
Ta dwupoziomowa struktura sprawia, że Plaka jest jeszcze bardziej interesująca do zwiedzania. Podczas gdy dolna część tętni życiem handlowym i gastronomicznym, górna zachowuje bardziej spokojny, mieszkalny charakter z pięknymi widokami na miasto.
Anafiotika – perła w koronie Plaki
Najbardziej znanym i chyba najpiękniejszym regionem w Plaka jest Anafiotika. Pamiętam swój zachwyt, gdy pierwszy raz zobaczyłem ten zakątek – trudno uwierzyć, że wciąż jesteśmy w Atenach! Anafiotika to małe osiedle, które wygląda jak przeniesione wprost z greckich wysp.
Głównym kolorem jest tu cykladzki biały, ponieważ miejsce zostało zbudowane przez ludzi z wyspy Anafi. Charakteryzuje się białymi domami, kolorowymi okiennicami i drzwiami, wąskimi alejkami, doniczkami z pelargoniami i kotami przycupniętymi dosłownie wszędzie.
Spacer po Anafiotice to jak podróż na greckie wyspy bez opuszczania Aten. Wąskie, kręte uliczki, schody prowadzące donikąd, ukryte zakamarki i niezwykłe widoki na miasto sprawiają, że to miejsce ma wyjątkowy urok. Najlepiej odwiedzać je wcześnie rano lub późnym popołudniem, by uniknąć tłumów i upału.
Główne zabytki i atrakcje Plaki
Plaka jest dosłownie naszpikowana zabytkami i ciekawymi miejscami. Oto najważniejsze z nich, które koniecznie trzeba zobaczyć:
Starożytne skarby
- Wieża Wiatrów – Ten ośmiokątny marmurowy budynek został zbudowany przez słynnego inżyniera Andronikosa z Cyrrhus około 50 p.n.e. (choć niektóre źródła datują go na II wiek p.n.e.). Służył jako zegar wodny i wiatrowskaz, a każda z jego ośmiu ścian przedstawia personifikację jednego z wiatrów.
- Pomnik Lizykratesa – Zbudowany około 335 p.n.e., ten okrągły pomnik umieszczony na kwadratowym cokole ma sześć korynckich marmurowych kolumn. Jest to jedyny zachowany przykład starożytnego choregicznego pomnika w Atenach.
- Starożytna Agora – Plaka została zbudowana wokół ruin Starożytnej Agory, która była sercem politycznym i społecznym starożytnych Aten. To tutaj narodziła się demokracja, a filozofowie jak Sokrates dyskutowali o naturze rzeczywistości.
- Agora Rzymska – Ten obszar został zbudowany w okresie rzymskim w Atenach. Zawiera wiele struktur, takich jak Wieża Wiatrów i Brama Ateny Archegetis. Jest świadectwem wpływów rzymskich na grecką kulturę.
- Łuk Hadriana i Świątynia Zeusa Olimpijskiego – Łuk został zbudowany w 131 r. n.e. na cześć cesarza Hadriana za jego pomoc Atenom. Niedaleko znajduje się imponująca Świątynia Zeusa Olimpijskiego, jedna z największych świątyń starożytnego świata.
Muzea Plaki
Plaka jest domem dla kilku fascynujących muzeów, które warto odwiedzić:
- Muzeum Akropolu – Chociaż technicznie znajduje się tuż obok Plaki, to obowiązkowy punkt każdej wizyty w Atenach. Prezentuje artefakty znalezione na Akropolu i jego zboczach.
- Muzeum Sztuki Ludowej Grecji – Doskonałe wprowadzenie do współczesnej greckiej kultury ludowej, prezentujące tradycyjne stroje, rzemiosło i sztukę z różnych regionów Grecji.
- Muzeum Instrumentów Ludowych – Prezentuje tradycyjne greckie instrumenty muzyczne i ich rolę w kulturze greckiej na przestrzeni wieków.
- Muzeum Żydowskie Grecji – Z ponad 40-letnim aktywnym istnieniem w Atenach, to muzeum ma doskonałą kolekcję przedmiotów codziennego użytku i innych eksponatów dokumentujących historię społeczności żydowskich w Grecji.
Doświadczenia kulinarne w Plaka
Jednym z największych uroków Plaki są jej liczne tawerny, restauracje i kawiarnie. Po całym dniu zwiedzania nie ma nic lepszego niż usiąść w jednej z nich i cieszyć się tradycyjną grecką kuchnią.
W Plaka znajdziesz zarówno turystyczne restauracje jak i bardziej autentyczne lokale. Szczególnie polecam poszukać tych mniejszych tawern, ukrytych w bocznych uliczkach, gdzie często jedzą lokalni mieszkańcy. Ceny są tu zróżnicowane, ale generalnie przystępne:
- Souvlaki kosztuje około 3-4 euro
- Przeciętne danie w restauracji: mniej niż 10 euro
- Drogie danie w restauracji: 15-18 euro
- Kieliszek wina: około 5 euro
- Kufel piwa 500 ml: około 6 euro
Wiele restauracji serwuje „mezedes”, tradycyjne greckie przystawki podobne do hiszpańskich tapas. To świetny sposób, by spróbować różnych dań w jednym posiłku. Koniecznie spróbuj tzatziki, dolmades (faszerowane liście winogron), saganaki (smażony ser) i oczywiście greckiej sałatki.
Najlepszy czas na odwiedzenie Plaki
Ateny i Plakę można odwiedzać przez cały rok, ale najlepsze miesiące to kwiecień-czerwiec oraz wrzesień-październik. W tych okresach temperatury są przyjemne, nie ma tak wielu turystów jak w szczycie sezonu, a ceny są niższe.
Lipiec i sierpień to najgorętsze miesiące, z temperaturami często przekraczającymi 35°C. Jeśli wybierasz się do Plaki w tym okresie, planuj zwiedzanie wcześnie rano lub późnym popołudniem, a środkową część dnia spędź w klimatyzowanych muzeach lub kawiarniach.
Zima w Atenach jest łagodna, ale mogą zdarzać się deszczowe dni. Zaletą zwiedzania Plaki zimą jest brak tłumów i niższe ceny w hotelach.
Zakupy w Plaka
Plaka to raj dla miłośników zakupów. Znajdziesz tu wszystko – od typowych pamiątek po wysokiej jakości rękodzieło:
- Ermou Street – główna ulica handlowa, która zaczyna się przy placu Syntagma i biegnie w kierunku Monastiraki
- Adrianou Street – pełna sklepów z pamiątkami, biżuterią i lokalnymi produktami
- Pandrossou Street – znana z targowiska, gdzie można kupić wszystko od przypraw po tradycyjne sandały greckie
Podczas zakupów warto zwrócić uwagę na lokalne produkty, takie jak:
- Grecka oliwa z oliwek
- Miód z tymianku
- Lokalne wina i ouzo
- Ręcznie robiona biżuteria
- Ceramika i tradycyjne greckie wzory
Wskazówki dla odwiedzających Plakę
- Noś wygodne buty – ulice Plaki są często wybrukowane i nierówne, a będziesz dużo chodzić.
- Zabierz butelkę wody – szczególnie w lecie, gdy temperatury mogą być bardzo wysokie. Butelka wody (0,5l) kosztuje około 0,5-1 euro.
- Używaj kremów przeciwsłonecznych – greckie słońce jest intensywne, nawet wiosną i jesienią.
- Uważaj na swoje rzeczy – jak w każdym popularnym miejscu turystycznym, kieszonkowcy mogą być problemem.
- Odwiedź Anafiotikę wcześnie rano – to najlepszy czas, by uniknąć tłumów i zrobić piękne zdjęcia.
- Spróbuj lokalnego jedzenia – unikaj restauracji z natrętnym personelem zachęcającym do wejścia. Zazwyczaj najlepsze miejsca to te, które nie muszą aktywnie szukać klientów.
Podsumowanie – dlaczego Plaka powinna być na Twojej liście miejsc do odwiedzenia?
Plaka to więcej niż tylko dzielnica turystyczna – to żywe muzeum pod gołym niebem, gdzie historia miesza się z teraźniejszością. Po kilku latach mieszkania w Atenach, wciąż odkrywam tu nowe zakamarki i fascynujące szczegóły.
Ta najstarsza dzielnica Aten oferuje unikalne połączenie starożytnych zabytków, tradycyjnej architektury, tętniących życiem ulic handlowych i przytulnych tawern. Wędrówka krętymi uliczkami Plaki to jak podróż w czasie – od starożytnej Grecji, przez okres bizantyjski i osmański, aż do współczesności.
Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem historii, architektury, kuchni czy po prostu lubisz zanurzyć się w atmosferze nowego miejsca, Plaka ma coś do zaoferowania. To miejsce, gdzie można poczuć autentycznego ducha Aten, z dala od zgiełku nowoczesnego miasta.
Plaka to nie tylko obowiązkowy punkt programu dla każdego turysty odwiedzającego Ateny – to doświadczenie, które zostanie z Tobą na długo po powrocie do domu. Zapraszam do odkrywania uroków tej wyjątkowej dzielnicy!
